تولین  :                           آنکه بسیار ظریف دیده می شود، آینه
توماقان  :                         گل نیلوفر
تونا  :                              نام ترکی رود« دونای» که پس از رود وولگا واقع در اروپا طولانی ترین محسوب می شود
جئیران  :                          غزال ،آهو
جان ایپک  :                       آنکه روح وقلبش همچون ابریشم لطیف وظریف است
جان سِئل  :                       متعلّق به روح وجان ،زنده وجاندار
جان سونار :                       کسیکه جان ودلش رادر تَبَق اخلاص گذارد ،آنکه از جانش نیزدریغ نورزد
جان سوی  :                       آنکه از تبارنیاکانی نیکو وقدرتمند باشد
جان شَن  :                        مسرور وبانشاط ،خوشبخت ، خوشحال وسرزنده
جَرَن  :                              جیران،گوزن ماده،کاربرداین نام بصورت «جَران »نیزدیده می شود
جیلوه لی  :                        باناز وغمزه ،آنکه عشوه وکرشمه کند
جیلوه ناز  :                         نازنین ،دارای ناز وغمزه ،عشوه گر
چئچئن :                            زیبا،برازنده وخوشایند
چاغداش  :                        معاصر، هم عصر، زندگی کردن در یک برهۀ زمانی واحد
چاغری  :                           شاهین شکاری ،طرلان؛ دعوت کردن ،بیانیه ،فراخواندن
چاغلار  :                            آبشار، آبی که جوشان وهمراه باغلیان وکف جاری گردد
چاغلایان  :                          آبشار،آبشار مصنوعی ،آب یارودی که از یک مکان مرتفع سرازیر گردد
چاقیر  :                             نام مخلوط با خاکستری ،پرنده شاهین تند وتیزودرشت
چایلان  :                           ماسه زار ،ریگزار
چلنگ  :                           حلقه گل ، تاج طلایی یانقره ای
چولپان  :                          ستارۀ زهریاناهید،ونوس
چیچک  :                          شکوفه ، گلهای گیاهان ودرختان که دارای رنگها ورایحه های متنوّعند
چیچک ناز :                       نازنین همانند گل ،زیبا رخسارعشوه گر
چیلَک  :                          گیاه توت فرنگی ومیوۀ آن
چیم ناز  :                         بسیار ناز کننده ،دارای عشوه وناز
حاک سال  :                     منسوب به حق وحقیقت ،درارتباط با حق
حورال :                           آزاد، مستقل،آزاده
خاتون :                          درزن ،عیال،زوجه وهمسر
خانیم  :                          عنوانی است مختص بانوان وبرگرفته از کلمه خان
خانیم زَر :                       خانمی نظیر طلا
دادلی  :                        خوشمزه،بامزه
داغشَن  :                      شادی وسرور کوهستان
دالغا :                           موج
دانشن  :                      فجر شادی
دَفنه  :                         درخت همیشه سبز که ازبرگهایش‎درصنایع غذایی‎استفاده میشود،درختچۀ غاز،درختچۀ برگ بو
دَنیز  :                           دریا ، قسمت دریاهای زمین،دریای آب شور که با خشکی احاطه شود،وسیع،افزون،بی نهایت
دورا  :                           قله کوه
دور تَکین  :                    همچون دُرّ،نظیر مروارید ،عزیز ودوست داشتنی
دوردانه :                       دانه مروارید،دُرّ،لٶلٶ،عزیزومحبوب،خلف یااولاد گرامی ودوست داشتنی
دورنا :                          درنا
دوزگون  :                      راست ودرست،عاری ازکجی وانحراف،مطابق باقاعده واصول ،بدون کمی وکاستی،کامل
دوزلو :                           بانمک ،ملیح ،باملاحت
دولغون :                        پر ،تمام
دولقون  :                        تمام وکامل ،پروانباشته شده ، دارای مضمون،مهم،والا،برتر
دونیا  :                           کائنات ،کرۀ زمین ،عالم هستی ،عالم اجتماعی انسانها
دویسال  :                       دارای احساس وعاطفه ،صاحب حس وادراک واندر یافت ظریف،حسّاس
دویغو :                           درک ودریافت حوادث عالم خارج،قابلیت فهم وادراک،متوجه شدن وآگاهی یافتن
دیرلیک  :                        آسایش ،امن وامان ،آرامش ،حیات ،تفاهم وسازش متقابل
دیکمَن :                          رأس ،نوک ،قلۀ کوه
دیلَک :                            آرزو وخواسته،مراد،خواهش
دٶکمن  :                          جذاب،برازنده ولایق
دٶنوش  :                         تغییر و تحول اساسی جهت توسعه وگسترش چیزی ونیز ترقی وپیشرفت می باشد
رشمه  :                           روبان یا لنتی که به منظور زینت استفاده می شود
ریما  :                              نام قدیم در یاچه ارومیه .
زئینَب  :                            نگین سنگی قیمتی ،جواهرات ،زینت پدر

بَن شَن  :                     من خوشبخت هستم ،بختیار ونیک اقبالم ،من شاد ومسرورم
بنفشه  :                      مَنَکشه
بَن گول  :                      گل ویا شکوفه خالدار
بَنگین  :                        دائمی ،جاویدان وابدی
بَن لی :                        آنکه در چهره ویا پیکرش خال داشته باشد ،دارای خال یا لکه
بَنیجه  :                        ابدی، جاودان ، بی انتها ،ماندگار وهمیشگی
بولود :                           ابر ،بخار
بیرجه  :                        واحد ،تک ،یگانه ،یکی
بیرسَن  :                       آنکه یکی باشد،بی بَدیل،یکّه وتنها
بیر گول  :                       گل بی مثل ومانند،گل یگانه وَبدیل
بیلگه  :                         عالم ،انسان مُدرک ،صاحب معلومات ومحفوظات ذهنی عمیق ووسیع
بیلگی  :                        علم ودانش ،سواد ومعلومات ،معرفت وآگاهی
بیلگین  :                        عالم ،صاحب دانش وفضیلت
پارلا  :                           بدرخش!تابناک شو !
پارلار  :                         نور می افشاند ،می درخشد
پارلاش  :                       روشنی ،درخشندگی
پارلاک  :                         نورافشان ،بَرّاق وتابناک
پَتَک  :                           کندو
پَک اؤز  :                        دارای صبرواستقامت
پیرلانتا  :                        برلیان ،الماس تراش خورده ،سنگ ذی قیمتی که در برابرنوربه رنگهای زیبا ومتنوعی گراید
پینار :                            چشمه ،چشمۀ جوشان آب اززمین
تئللی  :                         دختری با گیسوی بلندوزیبا ،دارای زلفهای زیباومُزیِّن
تئل نار :                         زیبارویی که موهایش درخشان چون آتش است
تئلناز :                           دختری با گیسوی ناز وقشنگ
تئل نور  :                        دارای موهای شفاف وبرّاق
تابراک  :                         سرزنده ،زرنگ وکاری ،قبراق وسرحال
تاتلی  :                         بامزه وبانمک
تاچلی :                         آنکه تاج برسرداشته باشد
تارو  :                           به حالت ظریف درآورنده ،به هیجان آمدن ،عصبانی گشتن
تاریم  :                          چادر ،خانه ،مکان ،سر پوشیده
تالکوک  :                       محل اتصال کوه هابه همدیگر
تان آک  :                        سرخی افق ،عجیب وغریب
تان آل  :                         نظیرشفق ،مایۀ حیرت ،عجیب
تان زَر :                          طلای غیر عادی وعجیب
تان سو  :                       خارق العاده ،بسیارعجیب
تان گول :                        گلی که صبح زود بشکفد ،گل صبحگاهی
تان ییلدیز :                      ستاره ،زهره ،ونوس
تایسیز  :                        بی همتا
تَجیم  :                          تجارت ،خرید وفروش
تَرگول  :                         گل نوشکفته ،شکوفه تازه
تَرنیسه  :                       دختر جوان وبا طراوت
تَک آی  :                        ماه یگانه ،ماه تک وبی همتا ،زیباروی بی نظیر
تَکسین  :                        یکی یکدانه ،یگانه ،بی نظیر
تَک گول  :                       گل بی نظیر،آنکه در زیبایی بی نظیراست
تَگیر :                            ارزش ،بهاء ،قیمت
َتن آی  :                        همانند وهمسان ماه ،نظیرماه
توپاز  :                          نوعی سنگ الوان وقیمتی
توراج  :                          نوعی پرنده از تیرۀ ماکیان شبیه به مرغ باگوشت بسیار لذیذ
تویقو(دویغو) :                  احساس ،عاطفه ،درک
توران  :                          نامی بود که ایرانیان باستان به محل زندگی وسرزمین ترکهانسبت دادند ،زیستگاه ترکها
تورانلی  :                        اهل توران زمین،ترک
تورک تَن  :                       از جمعیت وتبار ترکها
تورمَن  :                         مرغوب وبا کیفیت ،اعلا
تورناز :                           دخترترک ونازدار

َزرتکین :                           دختر یابانویی که نظیرطلااست ،همانند طلا
زَرخانیم  :                          خانمی نظیرطلا ،زیبا روی
زَرلی  :                              پوشانده شده باطلا ،مزیّن به طلا
زومرود (زُمُرد ) :                   سنگی قیمتی وبراق به رنگ سبز
ژاریک  :                             درخشنده ،منوّر
ژالین  :                              شعله
ژَمیس  :                            میوه ،ثمر
سئچکین  :                         ممتاز،لایق گزینش ،برگزیده
سئزال  :                            دارای احساس ،درک کننده ،فهمنده ،حسَاس
سئزَر :                               آنکه بتواند درک کند
سئل شن  :                        سیل شادی
سئلناز  :                            سیل ناز وعشوه ،دنیایی از قشنگی
سئودا (سودا) :                   عشق ومحبّت،سُودا ،عشق شدید،میل ورغبت،هوس وخواسته،آرزو
سئودیم  :                          علاقه مند شدم ،پسندیدم
سئوَر :                              دوست دارنده وعاشق،محبوب ودوست داشتنی
سئوسای  :                        احترام متقابل در عشق ورفیق
سئوشن  :                         شادی را دوست دار
سئوکال  :                          محبوبیّت داشته باش وزندگی کن ،حس صداقت درعشق
سئوگی  :                         احساس علاقه ودوستی
سئوگیم  :                         بیان واژه «سئوگی»اززبان اول شخص مفرد
سئوَن  :                           دلباخته شونده
سئوناز :                           نازدوست ،عشق ناز
سئویل  :                          دوست داشتنی ،لایق ، محبوب ، شایستۀ دوست داشته شدن
سئویم  :                          جذّاب ،جلب کننده
سئوین  :                          خوشحال گشتن ، شادمان ومسرور شدن
سئوینج  :                         حس شعف وشادی ،فرح
ساچلی  :                         گیسوی بلند
ساچناز  :                         دختری که گیسوان قشنگی دارد
سارا  :                             قوت و جسارت
سارای  :                          ماه زرد و روشن،نام یکی ازآبادیها درجزیرۀ شاهی دریاچۀ ارومیه .
سارین  :                          ترانه
ساناز :                            بی همتا ،کم نظیر
سانای  :                          محترم ،لایق احترام
سایا  :                            یک رنگ وبی ریا
سایات  :                          دارای نام وجاه
سایرا(سِهره یاسِیره ) :        آواز خواندن ،چه چه زدن ،بلبل
سایراش :                         نجوا کردن ،زمزمه نمودن ،به آرامی آواز خواندن
سایراو  :                          پرندۀ آوازه خوان ،بلبل
سایقی :                         احترام ،حرمت ،ادب ونزاکت
سایقین  :                         حرمت نشان دهنده ، احترام گذارنده ،انسان شایسته احترام
سای گول  :                      گل مورد احترام ،زیبارخساری که لایق احترام است
سایلان :                           مورد احترام ،معتبر ومحترم
سایلاو  :                          نماینده ،وکیل ،برگزیده
سایین  :                          لایق حرمت ،محترم ،آنکه دیگران باوی محترمانه رفتارنمایند
سَرپیل  :                          پاشیدن ،پراکنده گشتن ،جهیدن
سَرمین  :                         محجوب ،باحیا ،آبرومند
سرین  :                          صبور بودن
سَلما  :                          برگ درشت ،برگ پهن
سَلَن  :                          صدا ،آوای موزون ،لحن خوش ودلنشین ،آهنگ
سورمه  :                        ماده ای که بانوان بر چشم کشند ،کَحل
سوسن  :                       دراصل «شوسانّا» است گیاهی از تیره زنبق دارای برگهای زیباو خوشبو،این(نام بین المللی)
سولماز :                         آنکه تازگی وطراوتش راحفظ کند،همیشه شاداب،به دوراز پژمردگی
سومَر :                          قوم سومریان که بنابه نظریۀ بسیاری ازدانشمندان ازاقوام ترک بوده .
سونا :                           قو،اُردک ،اردکی که در ناحیۀ سرش پرهای سبزرنگ دارد،جهت مدح زیبا رویان
سونار :                           تقدیم می کند ،اهدا می نماید

تولین  :                           آنکه بسیار ظریف دیده می شود، آینه
توماقان  :                         گل نیلوفر
تونا  :                              نام ترکی رود« دونای» که پس از رود وولگا واقع در اروپا طولانی ترین محسوب می شود
جئیران  :                          غزال ،آهو
جان ایپک  :                       آنکه روح وقلبش همچون ابریشم لطیف وظریف است
جان سِئل  :                       متعلّق به روح وجان ،زنده وجاندار
جان سونار :                       کسیکه جان ودلش رادر تَبَق اخلاص گذارد ،آنکه از جانش نیزدریغ نورزد
جان سوی  :                       آنکه از تبارنیاکانی نیکو وقدرتمند باشد
جان شَن  :                        مسرور وبانشاط ،خوشبخت ، خوشحال وسرزنده
جَرَن  :                              جیران،گوزن ماده،کاربرداین نام بصورت «جَران »نیزدیده می شود
جیلوه لی  :                        باناز وغمزه ،آنکه عشوه وکرشمه کند
جیلوه ناز  :                         نازنین ،دارای ناز وغمزه ،عشوه گر
چئچئن :                            زیبا،برازنده وخوشایند
چاغداش  :                        معاصر، هم عصر، زندگی کردن در یک برهۀ زمانی واحد
چاغری  :                           شاهین شکاری ،طرلان؛ دعوت کردن ،بیانیه ،فراخواندن
چاغلار  :                            آبشار، آبی که جوشان وهمراه باغلیان وکف جاری گردد
چاغلایان  :                          آبشار،آبشار مصنوعی ،آب یارودی که از یک مکان مرتفع سرازیر گردد
چاقیر  :                             نام مخلوط با خاکستری ،پرنده شاهین تند وتیزودرشت
چایلان  :                           ماسه زار ،ریگزار
چلنگ  :                           حلقه گل ، تاج طلایی یانقره ای
چولپان  :                          ستارۀ زهریاناهید،ونوس
چیچک  :                          شکوفه ، گلهای گیاهان ودرختان که دارای رنگها ورایحه های متنوّعند
چیچک ناز :                       نازنین همانند گل ،زیبا رخسارعشوه گر
چیلَک  :                          گیاه توت فرنگی ومیوۀ آن
چیم ناز  :                         بسیار ناز کننده ،دارای عشوه وناز
حاک سال  :                     منسوب به حق وحقیقت ،درارتباط با حق
حورال :                           آزاد، مستقل،آزاده
خاتون :                          درزن ،عیال،زوجه وهمسر
خانیم  :                          عنوانی است مختص بانوان وبرگرفته از کلمه خان
خانیم زَر :                       خانمی نظیر طلا
دادلی  :                        خوشمزه،بامزه
داغشَن  :                      شادی وسرور کوهستان
دالغا :                           موج
دانشن  :                      فجر شادی
دَفنه  :                         درخت همیشه سبز که ازبرگهایش‎درصنایع غذایی‎استفاده میشود،درختچۀ غاز،درختچۀ برگ بو
دَنیز  :                           دریا ، قسمت دریاهای زمین،دریای آب شور که با خشکی احاطه شود،وسیع،افزون،بی نهایت
دورا  :                           قله کوه
دور تَکین  :                    همچون دُرّ،نظیر مروارید ،عزیز ودوست داشتنی
دوردانه :                       دانه مروارید،دُرّ،لٶلٶ،عزیزومحبوب،خلف یااولاد گرامی ودوست داشتنی
دورنا :                          درنا
دوزگون  :                      راست ودرست،عاری ازکجی وانحراف،مطابق باقاعده واصول ،بدون کمی وکاستی،کامل
دوزلو :                           بانمک ،ملیح ،باملاحت
دولغون :                        پر ،تمام
دولقون  :                        تمام وکامل ،پروانباشته شده ، دارای مضمون،مهم،والا،برتر
دونیا  :                           کائنات ،کرۀ زمین ،عالم هستی ،عالم اجتماعی انسانها
دویسال  :                       دارای احساس وعاطفه ،صاحب حس وادراک واندر یافت ظریف،حسّاس
دویغو :                           درک ودریافت حوادث عالم خارج،قابلیت فهم وادراک،متوجه شدن وآگاهی یافتن
دیرلیک  :                        آسایش ،امن وامان ،آرامش ،حیات ،تفاهم وسازش متقابل
دیکمَن :                          رأس ،نوک ،قلۀ کوه
دیلَک :                            آرزو وخواسته،مراد،خواهش
دٶکمن  :                          جذاب،برازنده ولایق
دٶنوش  :                         تغییر و تحول اساسی جهت توسعه وگسترش چیزی ونیز ترقی وپیشرفت می باشد
رشمه  :                           روبان یا لنتی که به منظور زینت استفاده می شود
ریما  :                              نام قدیم در یاچه ارومیه .
زئینَب  :                            نگین سنگی قیمتی ،جواهرات ،زینت پدر